Het zijn hectische maanden geweest, waardoor ik mezelf soms voorbijgelopen ben terwijl ik nochtans heel goed weet hoe belangrijk het is om voldoende rustmomenten in te bouwen. Minder “bereikbaar” zijn (letterlijk en figuurlijk) zorgt bij mij voor meer rust. Ook moet ik “gedoseerd” omgaan met mijn smartphone, anders wreekt zich dat.
Veel heeft te maken met een “gevoelig” zenuwstelsel en dat brengt ons bij de overexcitabilities (OE) van de Poolse psychiater Dabrowski. De theorie van Dabrowski (Theorie van Positieve Desintegratie) is veel uitgebreider en rijker dan de OE, maar in deze blog zal ik mij daartoe beperken.
Overexcitabilities zorgen voor een sterk verhoogde responsiviteit van het centrale zenuwstelsel op stimuli als gevolg van dunnere zenuwen, gevoeligere uiteinden en snellere synapsen. Er zijn vijf verschillende OE (psychomotorisch, zintuiglijk, intellectueel, verbeeldend en emotioneel).
Zelf herken ik mij het meest in de emotionele, de intellectuele, de psychomotorische en de zintuiglijke OE. De verbeeldende OE is bij mij minder aanwezig
Psychomotorische overexcitabilities (OE)
beweging, rusteloosheid, gedrevenheid, een verhoogd vermogen om actief en energiek te zijn
Deze OE en de continue bereikbaarheid via mijn smartphone zijn voor mij geen goede combinatie. De laatste maanden nam ik zelfs tijdens het naar school fietsen met mijn zoon de telefoon op. Het waren vaak “dringende” vragen, maar het is nooit een kwestie van leven of dood geweest. Elke vraag kon minstens een halfuur gewacht hebben.
Ook kan ik bij hevige stress nogal rusteloos en impulsief zijn en dan is communicatie via “berichtjes” geen goed idee;). Een telefoongesprek (waarbij ik bijna altijd rondloop) of een “echt” gesprek in de natuur doen me meer deugd en zorgen voor een betere communicatie.
Zintuiglijke overexcitabilities (OE)
meer intense ervaringen qua zien, horen, smaken, ruiken en voelen
Het geluid van binnenkomende berichtjes op mijn smartphone, is voor mij een stressfactor. Tijdens wandelingen met klanten zette ik mijn smartphone altijd al op “stil”, maar ik doe dat nu ook vaak tijdens wandelingen met familie of vrienden. Ook zet ik nu af en toe alle meldingen op stil.
Een wandeling of fietstocht in de natuur kan mij ongelooflijk deugd doen, dan worden mijn zintuigen op een “ideale” manier geprikkeld en gelukkig ben ik de voorbije maanden dagelijks blijven bewegen.
Ik kan intens genieten van een goed glas rode wijn, maar in stressvolle periodes beperk ik best het aantal glazen;). Hier zie ik ook een link met de emotionele OE. Alcohol zorgt ervoor dat intense emoties tijdelijk “verdoofd” worden, maar de emoties zijn daarmee niet weg. Die emoties proberen te begrijpen en te aanvaarden is een “complexere” maar “gezondere” manier om ermee om te gaan.
Intellectuele overexcitabilities (OE)
onverzadigbare nieuwsgierigheid/leerhonger, brede en diepe interesses, eindeloos vragen stellen, uitgesproken idealen
Er zijn de voorbije maanden zaken gebeurd die ik niet volledig begrijp en daar heb ik het moeilijk mee omdat ik graag alles wil kunnen verklaren. Ook wil ik begrijpen waarom ik me soms heb laten meeslepen door mijn emoties… waarom ik niet vroeger afstand genomen heb van bepaalde zaken…waarom, waarom, waarom ?
Door veel te lezen, webinars te volgen en met mensen te spreken kan ik bepaalde zaken beter kaderen. Daarnaast besef ik dat het goed is om te aanvaarden dat niet alles kan “begrepen” worden… mensen blijven complexe wezens… dat het soms “gezonder” is om los te laten… bewegen in de natuur helpt me daarbij.
Verbeeldende overexcitabilities (OE)
kleurrijk, beeldend taalgebruik, groot associatief vermogen, een aanleg voor levendige dromen, fantasieën en ontdekkingen
Deze OE is bij mij minder uitgesproken. Hier herken ik vooral het associatief vermogen en het levendig dromen.
Emotionele overexcitabilities (OE)
enorme diepgang en intensiteit van gevoelens, van intense gelukzaligheid tot diepe droefheid of wanhoop, medeleven, verantwoordelijkheidsgevoel, zelfreflectie
Over deze OE zou ik een boek kunnen schrijven, maar ik zal me beperken;). Voor Dabrowski was de emotionele OE de belangrijkste factor nodig voor persoonlijke ontwikkeling. Emoties vormen de drive, de motor,…
De voorbije maanden waren heel intens, maar naast diep verdriet (omwille van onrecht en verlies) waren er ook intens mooie momenten.
Die intensiteit maakt het leven niet eenvoudiger, maar wel “rijker”. De relatie met mijn mama is hiervan een goede illustratie. Mijn mama heeft al meer dan 10 jaar de ziekte van Alzheimer. We hebben een sterke band waardoor het bij momenten ongelooflijk zwaar is geweest, maar zij is zelfs nu nog meestal blij en onze non-verbale communicatie en haar lach kunnen me nog altijd intens gelukkig maken. Ook met haar blijf ik wandelen (het laatste jaar met de rolstoel) omdat zij nog zo kan genieten van bloemen, vogels, spelende kindjes, vriendelijke passanten,…
In mijn beleving zijn er raakvlakken tussen wandelen in de natuur en haar dementieproces. Beide brengen me terug tot de essentie, tot wat er echt toe doet. Beide brengen me dichter bij mijn gevoel.
Alle OE omvatten kwaliteiten en kwetsbaarheden en ontwikkelen zich tijdens ons leven. Bewegen in de natuur en “echte” contacten helpen mij om mijn kwetsbaarheden te milderen en mijn kwaliteiten te laten bloeien.
Ik ben ervan overtuigd dat ik zonder mijn dagelijkse beweging de complexiteit van de voorbije maanden minder zou kunnen “(ver)dragen” hebben.
Voor de uitleg van het begrip OE en de verschillende OE’s heb ik mij gebaseerd op het boek “Leven met intensiteit” van Susan Daniëls, vertaald door Gary Vos (Novilo) en op de webinars van Lotte van Lith. Beide kan ik warm aanbevelen!
